سهند آذرین

ریخته‌گری به عملیاتی گفته می‌شود که نتیجه آن، ارائه انواع قطعات فلزی است. این فرایند شامل ریختن مواد مذاب داخل قالب‌های خاص است که پس از سرد شدن، قطعات از آن‌ها جدا می‌شوند. قطعه‌های حاصل از این فرآیند، به‌عنوان محصول ریخته‌شده شناخته می‌شوند. ریخته‌گری عمدتا در صنایع مختلف ماشین‌سازی و تولید قطعات خودرو کاربرد دارد.

مواد به‌کار رفته در ریخته‌گری معمولا از فلزات و آلیاژهای مختلف یا مخلوط‌های اپوکسی و پلاستیک تشکیل شده‌اند. استفاده از این روش به لحاظ اقتصادی برای تولید قطعات، به ویژه در صنعت خودرو که قطعات سنگین و بزرگی تولید می‌شود، مناسب است.

عوامل مختلفی بر روی فرایند ریخته‌گری تاثیر می‌گذارند که شامل جنس و طراحی قالب، ویژگی‌های سطحی و ناخالصی‌های موجود در فلزات است.

1. مراحل کلی فرآیند ریخته گری:
آماده سازی قالب: در این مرحله، قالبی با شکل دلخواه قطعه نهایی، از جنس‌های مختلفی مانند ماسه، فلز یا سرامیک ساخته می‌شود.
ذوب فلز: فلز یا آلیاژ مورد نظر در کوره ذوب شده و به دمای ذوب خود می‌رسد.
ریختن مذاب: فلز مذاب با احتیاط و به طور کامل داخل قالب ریخته می‌شود.
خنک سازی: قالب به همراه فلز مذاب در دمای محیط یا با روش‌های خنک سازی خاص، سرد شده و فلز به طور کامل جامد می‌شود.
بیرون آوردن قطعه: پس از انجماد کامل فلز، قالب جدا شده و قطعه ریخته شده از آن خارج می‌شود.
عملیات تکمیلی: در نهایت، ممکن است بر روی قطعه ریخته شده، عملیات تکمیلی مانند تمیزکاری، براده برداری، ماشینکاری و ... انجام شود.
2. مزایای ریخته گری:
قابلیت تولید قطعات پیچیده: ریخته گری برای تولید قطعات با هندسه‌های پیچیده و اشکال نامنظم که با روش‌های دیگر به سختی یا به صرفه نیست، مناسب است.
تنوع در انتخاب مواد: می‌توان از طیف گسترده‌ای از فلزات و آلیاژها در فرآیند ریخته گری استفاده کرد.
مقرون به صرفه بودن: در مقایسه با روش‌های دیگر شکل‌دهی فلزات، ریخته گری می‌تواند روشی اقتصادی و مقرون به صرفه باشد، به خصوص برای تولید انبوه.
قابلیت تولید قطعات با ابعاد بزرگ: با استفاده از روش‌های ریخته گری، می‌توان قطعات فلزی با ابعاد بسیار بزرگ تولید کرد.
3. انواع روش های ریخته گری:
ریخته گری ماسه ای: متداول‌ترین روش ریخته گری است که در آن از ماسه به عنوان ماده قالب استفاده می‌شود.
ریخته گری دقیق: در این روش از قالب‌های فلزی یا سرامیکی با دقت ابعادی بالا استفاده می‌شود و قطعات ریخته شده با کیفیت سطحی بهتری تولید می‌شوند.
ریخته گری دایره ای: برای تولید قطعات استوانه ای شکل مانند لوله ها و پروفیل ها کاربرد دارد.
ریخته گری تحت فشار: در این روش، فلز مذاب تحت فشار به داخل قالب تزریق می‌شود و قطعات با تراکم و استحکام بالا تولید می‌شوند.
ریخته گری به روش لاسته ای گمشده: برای تولید قطعات توخالی و پیچیده با جزئیات دقیق استفاده می‌شود.
ریخته گری، علم و هنری کاربردی است که با پیشرفت تکنولوژی و نوآوری های جدید، همچنان جایگاه خود را در صنایع مختلف حفظ کرده و نقش مهمی در تولید قطعات فلزی با کیفیت و تنوع بالا ایفا می‌کند.